тері

Тері бұлау. Теріге орап, терлетіп емдеу. Жел-құз ұстаған, суық тиген адамға т е р і б ұ л а у, құм бұлау жасалады (Қаз. этнография., 1, 274). Теріге салу. Ауыру адамды, жаңа сойылған қойдың (ешкінің) терісіне орап, ауруынан сауықтыру. Ертеде қазақ емшілері бұлаулау, шету, құяң үзу, уқалау, т е р і г е с а л у, жынға малу секілді тәсілдермен ауруларды сауықтырған (А.Нүсіпоқасұлы.., Ағаш бесік., 1, 109). Тері илеу. Малдың, аңның терісін илеп, өңдеу, жұмсарту. Т е р і и л е у тәсілін қазақ әйелдері жетік меңгерген (Қ.Толыбаев, Бабадан., 225). Сондықтан әйелдер т е р і и л е у әдісін жетілдірген, оны шеберлікпен іске асырып отырған (Қ.Толыбаев, Бабадан, 234). Олардың негізгі кәсіптері – т е р і и л е у, одан киім тігу (Халифа Алтай, Алтайдан., 108). Тері илеуші. Теріні илеген адам. Жайдақ тай мініп жарысқан балалар, құрт қайнатқан әйелдер, өрмек тоқыған қыз-келіншектер, т е р і и л е у ш і л е р қаймағы бұзылмаған нағыз қазақы тірлікті паш етеді (Халифа Алтай, Алтайдан., 155). Тері өңдеу. Мал терілерін илеп, бояп, өң беру өнері. \≈ Т е р і ө ң д е у – ертеден келе жатқан, жақсы дамып жетілген өнер. Терісі тар… Т е р і с і т а р адам – ашушаң адам (Қаз.әйелдері, 1983, №11, 13). Тері туберкулезі. Туберкулез ауруынан терінің зақымдануы. Туберкулез аурулары өкпе туберкулезі, сүйек туберкулезі және т е р і т у б е р к у л е з і болып үш топқа бөлінеді (Жетісу, 07.06.2001, 8). Тері тымақ. Теріден тігілген тұмақ. Олар келе жатса, таудың етегінде үстінде жыртық тоны, басында т е р і т ы м а ғ ы бар, ұсқынсыз бір адам бес-он қойды бағып жүр екен (Ғажайып бау, 104). Тері шалбар. Теріден тігілген шалбар. Мысалы, түлкі тұмақ, тайжақы, қасқыр ішік, т е р і ш а л б а р бұл күндері жоқтың қасы (Қаз. әдеб., 18.02.1977, 4).